Loading...
Please wait, while we are loading the content...
Similar Documents
Metody diagnostyki laboratoryjnej zarazy rzęsistkowej bydła
| Content Provider | Semantic Scholar |
|---|---|
| Author | Dąbrowska, Jolanta Karamon, Jacek Kochanowski, Maciej |
| Copyright Year | 2014 |
| Abstract | niaki, które mogą wywoływać chorobę zwaną rzęsistkowicą u wielu gatunków zwierząt i człowieka. W zależności od gatunku pasożyta i żywiciela, stanu odporności gospodarza oraz umiejscowienia się pasożyta w jego ciele wywoływane objawy chorobowe mogą być różne. Na przykład u kurowatych inwazje wywoływane przez Tetratrichomonas gallinarum lokalizują się w jelicie i wątrobie. Jest to gatunek dość patogenny dla tych ptaków. Objawy kliniczne przypominają „czarną główkę”. U gołębi natomiast stwierdzany jest Trichomonas gallinae, który lokalizuje się w jamie dzioba, przełyku i wolu, wywołując stany zapalne, którym towarzyszą żółtawe naloty i guzki w jamie dzioba i gardle. Choroba doprowadza do wyniszczenia młodych ptaków, a nawet ich śmierci. Dla większości ptaków kurowatych T. gallinae jest jednak mało patogenny, a inwazja przebiega na ogół bezobjawowo. W przypadku rzęsistkowicy gęsi (Tetratrichomonas anseris) i kaczek (Tetratrichomonas anatis) pasożyt rozwija się w jelitach ślepych i rzadko staje się przyczyną stanów chorobowych. Spośród wszystkich gatunków rzęsistków występujących u zwierząt gospodarskich na szczególną uwagę zasługuje Tritrichomonas foetus ze względu na duże straty ekonomiczne wywoływane w hodowli bydła. Pierwotniak ten najczęściej w warunkach naturalnych występuje u bydła, chociaż stwierdzano go również u kotów, świń, a nawet ludzi. Rzęsistki bydlęce są kształtu wrzecionowatego lub gruszkowatego, o wymiarach 10–20 μm na 5–15 μm. Posiadają one 4 wici, jedną długą skierowaną do tyłu, która stanowi jednocześnie krawędź błony falującej i 3 krótsze w przedniej części ciała. W skład cytoszkieletu wchodzą aksostyl, kosta i pelta. Aksostyl jest zbudowany z mikrotubul i biegnie wzdłuż osi ciała rzęsistka. U T. foetus wystaje on poza tylny koniec ciała i tworzy tzw. kolec. Kosta, czyli żeberko znajduje się pod powierzchnią błony komórkowej i stanowi podstawę błony falującej. Pelta otaczająca kanał okołowiciowy zbudowana jest z mikrotubul i pełni funkcję narządu pomocniczego dla wici. Rzęsistek posiada duże jądro w przedniej części ciała. Niedaleko niego znajduje się ciałko parabazalne. U rzęsistków brak jest typowych mitochondriów, a ich funkcje pełnią hydrogenosomy (1, 2, 3). W niekorzystnych warunkach pierwotniak przyjmuje postać tzw. pseudocysty. Ma ona kulisty kształt i pozbawiona jest wici. Obecnie uważa się, że pseudocysty mają zdolność powrotu do formy trofozoitu, gdy warunki środowiska i dostęp substancji odżywczych są wystarczające. U buhajów rzęsistki lokalizują się na błonie śluzowej żołędzi, w gruczołach śluzowych napletka i ujściu przewodu moczowo-płciowego. Badania wykazały ich obecność również w nasieniu (4). U samców inwazja przebiega najczęściej bezobjawowo, buhaje jednak stanowią główne źródło inwazji. Do zarażenia dochodzi podczas krycia. U samic T. foetus najczęściej wywołuje zmiany w błonie śluzowej macicy. Przejściowo lokalizuje się również w pochwie, powodując jej stany zapalne (5). Rzęsistki mogą też namnażać się w ropie w trakcie ropomacicza (6). Inwazja rzęsistków byd lęcych może być przyczyną nieregularnych rui oraz trudności w zapłodnieniu (7). Z kolei w okresie ciąży pierwotniaki mogą powodować uszkodzenia płodu i wczesne ronienia. Pasożyty te stwierdzane są na błonach płodowych poronionych płodów, w ich płucach i przewodzie pokarmowym (8). W ostatnim czasie odnotowuje się liczne przypadki zarażeń kotów wywoływanych przez T. foetus. U tych zwierząt pierwotniaki bytują w jelicie grubym i są odpowiedzialne za stany zapalne błony śluzowej jelita. Nieleczona inwazja jest przyczyną długotrwałych biegunek (9). Zarażenia rzęsistkiem bydlęcym obserwuje się również, choć bardzo rzadko, u psów, u których objawy są identyczne jak u kotów. Ponadto stwierdzono też kilka przypadków zarażenia u ludzi z dysfunkcją układu immunologicznego, np. z zespołem nabytego niedoboru odporności (AIDS) lub po licznych zabiegach chirurgicznych (10). Tetratrichomonas foetus jest pasożytem kosmopolitycznym, w przeszłości w Polsce dość pospolitym. Od 1997 r. Polska jest krajem wolnym od zarazy rzęsistkowej bydła. W Europie Centralnej zwierzęta hodowlane podlegają kontroli w tym kierunku, co zapobiega rozprzestrzenianiu się rzęsistkowicy. Zaraza rzęsistkowa bydła znajduje się na liście chorób zakaźnych Światowej Organizacji Zdrowia Zwierząt (OIE), a także w wykazie chorób zakaźnych podlegających obowiązkowi rejestracji na terenie kraju (załącznik nr 3 do ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt). W krajach gdzie krowy kryte są naturalnie, inwazja rzęsistka bydlęcego nadal jest przyczyną dużych strat ekonomicznych w stadach bydła. Ze względu na brak charakterystycznych objawów bardzo trudno zdiagnozować trichomonozę na podstawie badań klinicznych. Dlatego też do rozpoznania rzęsistkowicy służą badania laboratoryjne, wśród których najczęściej stosowane są badania mikroskopowe, molekularne oraz serologiczne. |
| File Format | PDF HTM / HTML |
| Volume Number | 89 |
| Alternate Webpage(s) | https://www.vetpol.org.pl/zyciewet/czasopismo/doc_download/2453-03-artykul |
| Language | English |
| Access Restriction | Open |
| Content Type | Text |
| Resource Type | Article |
